Menahem Golan

85, Jaffa, 8 augustus, natuurlijke dood

In het toenmalige Brits-Palestina geboren Israëlisch filmproducent, -regisseur, scenarist, distributeur en bioscoopexploitant, geboren als Menahem Globus. Buitengewoon productief filmmaker, die 44 films regisseerde en er rond de 200 produceerde, vooral samen met zijn jongere neef Yoram Globus. Het duo stond bekend als de Go-Go Boys, nadat ze in 1979 de noodlijdende New Yorkse productiemaatschappij Cannon Pictures overgenomen hadden. Hun specialiteit waren low-budgetfilms met grote sterren die niet meer heel erg in trek waren, maar toch met hun naam op z’n minst nieuwsgierigheid wekten. In 1984 verwierf Cannon het Nederlandse Tuschinskiconcern, dat na de fusie met City Film en Meerburg Theaters vrijwel alle grote theaters in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag runde. Nog later raakten Golan en Globus verstrikt in een ingewikkelde constructie met de louche Italiaanse ondernemers Giancarlo Parretti en Florio Fiorini om de illustere MGM-studio over te nemen. Het resultaat was dat de Cannon-theaters weer van naam veranderden (MGM), Golan zich terugtrok, MGM nagenoeg failliet ging en het Franse Pathéconcern de Nederlandse theaters uit de failliete boedel viste. Nadat Golan Cannon verlaten had, richtte hij een nieuwe mini-studio op, onder de naam 21st Century Pictures. Golan was tijdens de Israëlische onafhankelijkheidsoorlog gevechtspiloot en veranderde om patriottische redenen zijn naam in 1948 in die van de hoogvlakte, die tijdens de Zesdaagse Oorlog (1967) op Syrië veroverd zou worden. In de jaren 50 studeerde hij regie aan de Londense Old Vic  School, de London Academy of Music and Drama en New York University. Ook werd hij productieassistent van zijn grote voorbeeld, de keizer van de exploitatiefilm Roger Corman, bij The Young Racers (Corman, 1963).

Na een aantal toneelstukken te hebben geregisseerd maakte hij als eerste film El Dorado (tevens scenario; 1963), met de nationale topsterren Topol en Gila Almagor. Voor de met Globus opgerichte firma Noah Films regisseerde Golan een lange reeks films, waarvan internationaal de meeste roem werd verworven door de musical Kazablan (1974) en het voor een Oscar (buitenlandse film) genomineerde Mivtsa Yonatan/Operation Thunderbolt (over de Israëlische bevrijdingsactie in Entebbe; 1977). Ook produceerde Golan het eveneens voor een Oscar genomineerde Sallah Shabati (Ephraim Kishon, 1964) en Eskimo Limon/Lemon Popsicle (Boaz Davidson, 1978), de eerste van een lange reeks tienerkomedies onder de verzameltitel Hot Bubblegum.
  In toenemende mate regisseerde Golan ook Amerikaanse en Europese producties, zoals de gangsterfilm Lepke (met Tony Curtis; 1975), de ‘heist movie’ Diamonds (1975),  het in Amsterdam opgenomen Agenten kennen keine Tränen/The Uranium Conspiracy (samen met Frank G. Carroll alias Gianfranco Baldanello, 1978), The Magician of Lublin (naar Isaac Bashevis Singer; 1979) en de sciencefictionmusical The Apple (1980). Onder het Cannon-label regisseerde Golan Enter the Ninja (1981), Over the Brooklyn Bridge (1984), The Delta Force (met Chuck Norris; 1986), Over the Top (met Sylvester Stallone; 1987) en Hanna’s War (met Maruschka Detmers; 1988).
Andere relatief bekende Cannon-films, steevast gefinancierd door Frans J. Afman en aanvankelijk vaak gedistribueerd door Robbert Wijsmullers Concorde Film, waren The Happy Hooker Goes Hollywood (Alan Roberts, 1980),  Schizoid/De maniak met de schaar (David Paulsen, 1980), Lady Chatterley’s Lover (met Sylvia Kristel; Just Jaeckin, 1981), Death Wish II (Michael Winner, 1982), The Last American Virgin (Davidson, 1982), That Championship Season (met Robert Mitchum; Jason Miller, 1982), House of the Long Shadows (met Christopher Lee, Vincent Price en Peter Cushing; Pete Walker, 1983), 10 to Midnight (met Charles Bronson; J. Lee Thompson, 1983), Nana (naar Emile Zola; Dan Wolman, 1983), de remake van The Wicked Lady (met Faye Dunaway; Winner, 1983), Hercules (met Lou Ferrigno; Lewis Coates alias Luigi Cozzi, 1983), Revenge of the Ninja (Sam Firstenberg,, 1983), Sahara (Andrew V. McLaglen, 1983), het met een Gouden Beer onderscheiden Love Streams (John Cassavetes, 1984),
Grace Quigley (met Katharine Hepburn en Nick Nolte; Anthony Harvey, 1984), de dansfilm Breakin’ (Joel Silberg, 1984), The Ambassador (met Mitchum en Rock Hudson; Lee Thompson, 1984), de psychothriller The Naked Face (met Roger Moore en Rod Steiger; Bryan Forbes, 1984), Ordeal by Innocence (naar Agatha Christie; Desmond Davis, 1984), Bolero (met Bo Derek; John Derek, 1984), Maria’s Lovers (met Nastassia Kinski; Andrei Konchalovsky, 1984), Missing in Action (met Norris; Joseph Zito, 1984), Mata Hari (met Kristel; Curtis Harrington, 1985), The Assisi Underground (Alexander Ramati, 1985), Lifeforce (Tobe Hooper, 1985), American Ninja (Firstenberg, 1985), Invasion U.S.A. (met Norris; Zito, 1985), The Berlin Affair (Liliana Cavani, 1985), het voor drie Oscars genomineerde Runaway Train (naar een vergeten scenario van Akira Kurosawa; Konchalovsky, 1985),
King Solomon’s Mines (met Richard Chamberlain en Sharon Stone; Lee Thompson, 1985), Fool for Love (scenario van Sam Shepard; Robert Altman, 1985), Un complicato intrigo di donne, vicoli e delitti/Camorra (Lina Wertmüller, 1985),  het Nederlandse Field of Honor/Veld van eer (Hans Scheepmaker, 1986), Murphy’s Law (met Bronson; Lee Thompson, 1986), Cobra (met Stallone; George P. Cosmatos, 1986), Invaders from Mars (Hooper, 1986), The Texas Chainsaw Massacre 2 (met Dennis Hopper; Hooper, 1986), de operafilm Otello (Franco Zeffirelli, 1986), 52 Pick-Up (John Frankenheimer, 1986), Firewalker (met Norris; Lee Thompson, 1986), Allan Quatermain and the Lost City of Gold (met Chamberlain en Stone; Lee Thompson, 1986), Duet for One (met Julie Andrews; Konchalovsky, 1986), Salomé (Claude d’Anna, 1986), Assassination (met Bronson; Peter R. Hunt, 1987), The Barbarians (Ruggero Deodato, 1987), The Hanoi Hilton (Lionel Chetwynd, 1987), Shy People (Konchalovsky, 1987), King Lear (met Woody Allen; Jean-Luc Godard, 1987),
Superman IV: The Quest for Peace (Sidney J. Furie, 1987), Masters of the Universe (Gary Goddard, 1987), Bloodsport (met Jean-Claude Van Damme; Newt Arnold, 1988), Manifesto (Dusan Makavejev, 1988), Evil Angels/A Cry in the Dark (Oscarnominatie voor Meryl Streep; Fred Schepisi, 1988), Sinbad of the Seven Seas (met Ferrigno; Enzo G. Castellari, 1989), Cyborg (met Van Damme; Albert Pyun, 1989). Daarna ging Golan verder onder andere labels. Hij regisseerde nog onder meer Mack the Knife (1989), The Versace Murder (1998), een in Rusland opgenomen Crime and Punishment (naar Dostojevski; 2002), Ha-shiva MeHodu/The Return from India (2002) en zijn zwanenzang Marriage Agreement (naar een toneelstuk van Kishon; 2008). Ook de door Golan na de Cannon-periode geproduceerde films waren hier veel minder zichtbaar: Number One with a Bullet (jack Smight, 1987), Street Smart (Jerry Schatzberg, 1987), Barfly (met Mickey Rourke; Barbet Schroeder, 1987),
het Belgische Mascara (Patrick Conrad, 1987), Tough Guys Don’t Dance (Norman Mailer, 1987), The Kitchen Toto (Harry Hook, 1987), Dancers (met Mikhail Barysnikov; Herbert Ross, 1987), de documentaire Powaqqatsi (Godfrey Reggio, 1988), Haunted Summer (over Byron en Shelley; Ivan Passer, 1988), Messenger of Death (met Bronson; Lee Thompson, 1988), The Phantom of the Opera (Dwight H. Little, 1989), The Forbidden Dance/Lambada (Greydon Clark, 1990), Night of the Living Dead (Tom Savini, 1990), Bullseye! (met Moore en Michael Caine; Winner, 1990), Emmanuelle au 7ème ciel (met Kristel; Francis Leroi, 1993), Speedway Junky (Nickolas Perry, 1999) en het Bulgaarse Children of Wax (met Armand Assante en Udo Kier; Ivan Nitchev, 2007).  Over de exacte achtergronden van de opkomst en vooral de ondergang van Golans imperium is het laatste woord nog lang niet gezegd. Een eerste poging wordt ondernomen in de documentaires Hollywood Banker (Rozemyn Afman, 2014) en het door Noah Films zelf gecoproduceerde The Go-Go Boys; The Inside Story of Cannon Films (Hilla Medalia, 2014), maar meer documentaires en publicaties in voorbereiding.