Roland Verhavert

87, Brussel, 26 juli, hartaanval

Belgisch regisseur, scenarioschrijver en producent. Peetvader van de moderne Vlaamse cinema, als regisseur en producent van tal van speelfilms,  veelal literatuurverfilmingen met een hoofdrol voor Jan Decleir, die hielpen de bewustwording van een Vlaamse identiteit te verbreiden. In de loop der tijd kwam dat Verhavert op de kritiek te staan dat hij willens en wetens de nostalgie naar een boers bestaan prefereerde boven modernere vertellingen. Desalniettemin was zijn debuutfilm bij uitstek grootsteeds en existentialistisch. De jonge redacteur, editor en presentator van de BRT-filmprogramma’s Première en Close-Up (vanaf 1953) maakte samen met smalfilmer Rik Kuyper en schrijver Ivo Michiels Meeuwen sterven in de haven (1956), een poëtisch-realistische ode in zwart-wit aan de stad Antwerpen en de geprangde hoofdrolspeler Julien Schoenaerts.  In 1956 vertegenwoordigde de film België in de competitie van Cannes.

Ondanks de goede ontvangst bij pers en publiek duurde het tien jaar voordat Verhavert, die in de tussentijd korte films en documentaires tot stand bracht, zijn eerstvolgende lange speelfilm regisseerde, produceerde en schreef, naar een roman van Michiels. Ook Schoenaerts (tegenover Petra Laseur) en de Antwerpse haven keerden terug in Het afscheid (1966), vergeleken met het werk van Michelangelo Antonioni en winnaar van een speciale juryprijs in Venetië, maar een flop in de bioscoop. Daarna coproduceerde Verhavert (met Jan Vrijman) het eveneens geflopte debuut van Hugo Claus, De vijanden (1967) en alleen het regiedebuut van zijn cameraman Herman Wuyts: de pulp-pastiche Princess (1969), met een hoofdrol voor Herman van Veen.
De volgende productie en regie waren Rolande met de bles (naar een brievenroman van Herman Teirlinck; 1972) en het melodrama naar Hendrik Conscience De loteling (competitie Berlijn; 1974). Een van de grootste hits van Verhavert was het nu juist niet door hem geproduceerde (Jan Van Raemdonck) of geschreven (Claus naar Felix Timmermans) Pallieter (1974).  Verhavert produceerde onder zijn label Visie Filmproduktie het intrigerende In kluis (Jan Gruyaert, 1977), Hellegat (Patrick Le Bon, 1979), de megahit De Witte van Sichem (naar Ernest Claes; Robbe de Hert, 1980) en Het einde van de reis (Peter Simons, 1980). Vervolgens produceerde, regisseerde en schreef (naar Georges Rodenbach) Verhavert Brugge die stille (1981)
en produceerde hij de Antwerpse politiefilm Zaman (Le Bon, 1983), de klucht Zware jongens (De Hert, 1984) en het curiosum Springen (Jean-Pierre De Decker, 1986). Voor zijn eigen laatste film (regie, productie en scenario) greep Verhavert terug op het heimat-genre: Boerenpsalm (naar Timmermans; 1989). Naast zeven lange speelfilms regisseerde Verhavert de televisiefilm De zachtmoedige (1970) en de serie Rubens, schilder en diplomaat (1977) en een ruim dozijn korte films en documentaires. Hij gaf sinds 1962 les aan de Brusselse filmhogeschool RITS. Verhavert inspireerde veel jonge filmers die in zijn producties debuteerden of lange tijd assisteerden, zoals Stijn Coninx.