Mat van Hensbergen

75, Haarlem, 3 maart, plotseling

Nederlands cameraman. Een van de eerste afgestudeerden aan de Nederlandse Film Academie die vooral school zou maken met zijn werk voor televisieproducties. Hij liet zich overhalen door AVRO-regisseur Roelof Kiers, die in Amerika op bezoek was geweest bij direct cinema-pionier Richard Leacock, om een Eclair lichtgewicht 16mm-camera te kopen. Samen maakten ze voor de AVRO een van de schouder gedraaide reeks documentaire portretten van markante Nederlanders, die beschouwd worden als de start van de Nederlandse direct cinema: Cornelis Verolme, scheepsbouwer (1967), H. Koekoek (1966) en W.J. Geertsema (1967). Van Hensbergen vertelt over deze samenwerking in het documentaire portret dat Cherry Duyns na de dood van zijn vriend en collega Kiers maakte: De maker (1994). Nadat Kiers en KRO-regisseur Hans Keller in 1969 naar de VPRO waren overgestapt, waar Jan Blokker een nieuwe wind liet waaien, ging Van Hensbergen ook mee. Hij draaide onder  meer tv-documentaires als Er gaat iedere dag een boot (Keller, 1969), Overal zijn indianen (over België als het Wilde Westen; Keller. 1970), Twee weken in een ander stadje (Keller, 1971) en Anthony Imperiale (Keller, 1971).

Na de uiterst geraffineerde fakedocumentaire Identity (Jan Vrijman, 1971) vroeg Pieter Verhoeff Van Hensbergen voor zijn VPRO-mockumentary Rudy Schokker huilt niet meer  (1972), Ze draaiden het procedé om in In het voetspoor van Athanasius Kircher (Verhoeff en Anton Haakman, 1974), een non-fictiefilm die om verwarring te wekken expres gedraaid en  gedecoupeerd was als een speelfilm. Ook werkte Van Hensbergen meer aan het eerste seizoen van het legendarische VPRO-magazine Het gat van Nederland (1972-73), een aflevering van de minder succesvolle opvolger Zorgvliedt (Citaten uit het calvinisme, Theo Uittenbogaard, 1974) en de gedramatiseerde tv-documentaires De bewakers (Verhoeff, 1977) en De strijd om de stad (Verhoeff, 1978). Naast zijn baanbrekende televisiewerk draaide Van Hensbergen ook een uiterst breed scala aan filmproducties. Hij stond mede aan de wieg van Scorpio Filmproducties, waarvoor hij de korte films Jongens, jongens, wat een meid (samen met Gerard van den Berg; Pim de la Parra, 1965) en Heart Beat Fresco (De la Parra, 1966) draaide, alsmede de lange film Liefdesbekentenissen (Wim Verstappen, 1967). Ook was hij ‘second unit operator’ bij Scorpio’s grootste hit, Blue Movie (Verstappen, 1971). Zijn eerste lange speelfilm was De verloedering van de Swieps (Erik Terpstra, 1967). Vervolgens verantwoordelijk voor het camerawerk van onder meer de festivaldocumentaire over Kralingen Stamping Ground (als een van de 9 cameralieden; Hans Jürgen Pohland en George Sluizer, 1970), de korte documentaire De snelheid 40/70 (Johan van der Keuken, 1970), de korte documentaire over choreograaf Rudi van Dantzig The Making of a Ballet (Vrijman, 1972), De 5 van de 4 daagse (René van Nie, 1974), de korte films Grote Klaas en kleine Klaas (Verhoeff, 1974) en Meisje van 13 (Vrijman, 1974),  Kind van de zon (Van Nie, 1975),

de lange documentaire Circusmensen (Vrijman, 1975), It’s Me (Frans Zwartjes, 1976), de Werkteater-productie Toestanden (Thijs Chanowski, 1976), drie afleveringen van de tv-rubriek Beeldspraak van regisseur Kees Hin (Jan Roeland en de tafel, Armando en het gevecht en Marga Minco en de vragen, 1976-77), Doodzonde (Van Nie, 1978), De Mantel der Liefde (Adriaan Ditvoorst, 1978), Twee vrouwen/Twice a Woman (Sluizer, 1979), de tv-film Voorbij, voorbij (Paul Verhoeven, 1979), Het teken van het beest (Verhoeff, 1980), de korte documentaires Mondriaan in New York (Piet Hoenderdos, 1980) en Five Scenes in New York (Hoenderdos, 1982),

het André van Duin-vehikel Ik ben Joep Meloen (Guus Verstraete jr., 1981), Sabine (Van Nie, 1982), de korte experimentele fictiefilm De afstand tot dichterbij (Barbara Meter, 1982), nog een viertal Beeldspraak-afleveringen (HIn, 1983), Soldaten zonder geweren (Hin, 1985), de speelfilm De deur van het huis (Heddy Honigmann en Angiola Janigro, 1985), In het voorbijgaan (samen met Gerard Holthuis; Meter, 1985), Windschaduw (Frans van de Staak, 1986), De laatste reis (Hin, 1987), de korte opdrachtfilm Wadden boven water (Hin, 1988) en de documentaire Cobra, een opstand tegen de orde (Vrijman, 1990). Van Hensbergen regisseerde en draaide enkele kunstenaarsportretten voor de Humanistische Omroep: Jan Wolkers, beeldend kunstenaar, schrijver (1993), Karel Appel – If I Were a Bird (tevens scenario en productie; 1995) en Frans Zwartjes, filmmaker (tevens scenario; 1998). Een van de getuigen in de documentaire De werkelijkheid van Jan Vrijman (Fabie Hulsebos, 2006). In 1994 maakte Van Hensbergen deel uit van de jury voor de Gouden Kalveren.