Jill Clayburgh

66, Lakeville CT, 5 november, chronische leukemie

Amerikaans actrice. In de jaren zeventig een prototype (naast onder meer Jane Fonda, Glenda Jackson en Diane Keaton) van de onafhankelijke, door de tweede golf van het feminisme geïnspireerde filmvrouw. Wellicht het beste voorbeeld was het personage in An Unmarried Woman (Paul Mazursky, 1978), waarvoor Clayburgh werd bekroond als beste actrice in Cannes en een Oscarnominatie kreeg. Ook voor Starting Over (Alan J. Pakula, 1979) kreeg ze een jaar later een Oscarnominatie in de categorie beste vrouwelijke hoofdrol. Eveneens zeer opmerkelijk in het oedipale drama La Luna (Bernardo Bertolucci, 1979). Rijkeluisdochter uit New York ging naar de juiste scholen en speelde in verschillende Broadwayproducties. Bescheiden filmdebuut in The Wedding Party (Brian De Palma, 1969), gevolgd door een grotere rol in de verfilming van Philip Roths bestseller Portnoy's Complaint (Ernest Lehman, 1972). Daarna in The Thief Who Came to Dinner (Bud Yorkin, 1973), The Terminal Man (Mike Hodges, 1974), als scerwball-ster Carole Lombard in de flop Gable and Lombard (Sidney J. Furie, 1976), Silver Streak (Arthur Hiller, 1976) en Semi-Tough (Michael Ritchie, 1977). In de jaren tachtig boette Clayburghs stercarrière enigszins aan kracht in. Ze speelde onder meer in de onafhankelijke productie It's My Turn (Claudia Weill, 1980), First Monday in October (Ronald Neame, 1981), Hanna K. (Costa-Gavras, 1983), de Cannon-productie Shy People (Andrei Konchalovsky, 1987), Whispers in the Dark (Christopher Crowe, 1992), Le Grand Pardon II (Alexandre Arcady, 1992), Naked in New York (Daniel Algrant, 1993), Fools Rush In (Andy Tennant, 1997), het Vlaamse Vallen (Hans Herbots, 2001), Running with Scissors (Ryan Murphy, 2006), Love and Other Drugs (Edward Zwick, 2010) en het nog uit te brengen Bridesmaids (Paul Feig, 2011). Op televisie onder meer als de moeder van Ally McBeal (1999-2001) en in de series Leap of Faith (2002), Nip/Tuck (2004) en Dirty Sexy Money (2007-09). Had een relatie met Al Pacino (1970-75), daarna getrouwd met toneel- en scenarioschrijver David Rabe, moeder van actrice Lily Rabe.