Ramses Shaffy

76, Amsterdam, 1 december, slokdarmkanker

In Frankrijk geboren acteur, zanger, liedjesschrijver en schilder. In Neuilly-sur-Seine geboren zoon van een Egyptische diplomaat en een Pools-Russische gravin werd als kind door zijn alleenstaande en tuberculeuze moeder op de trein naar Amsterdam gezet. Daar ging hij in 1952 naar de toneelschool en werd vanaf 1955 jeune premier bij de Nederlandse Comedie. In 1960 bracht hij met zijn partner Joop Admiraal enige tijd in Rome door, in de vergeefse hoop emplooi te vinden in de Italiaanse filmindustrie. Ook richtte hij in 1964 Shaffy Chantant op, een legendarisch muzikaal theatergezelschap, waartoe ook zangeres Liesbeth List en pianist Louis van Dijk behoorden. Stralend middelpunt van het bohémienleven in Amsterdam van de jaren zestig, ampel gedocumenteerd in het met een Gouden Kalf bekroond portret Ramses (Pieter Fleury, 2002). Die documentaire bevat ook een door Louis van Gasteren gedraaide scène, waarin een opgetogen Shaffy midden jaren zestig zijn Nederlands paspoort in ontvangst neemt. Die was aanvankelijk bedoeld voor een andere documentaire, Hans - Het leven voor de dood (Van Gasteren, 1983), waarin Shaffy een sleutelrol vertolkt.

Maakte zijn speelfilmdebuut in De zaak M.P .(Bert Haanstra, 1960). Hoofdrollen in films als Liefdesbekentenissen (Wim Verstappen, 1967), De verloedering van de Swieps (Erik Terpstra, 1967), Een vreemde vogel (Lennaert Nijgh, 1969) en de flops Nitwits (Nikolai van der Heyde, 1987) en Nachtvlinder (Herman van Veen, 1999). Kleinere rollen speelde Shaffy in Kind van de zon (René van Nie, 1975), Cha-Cha (Herbert Curiël, 1979), Op hoop van zegen (Guido Pieters, 1986) en De nietsnut/Identikit (Ab van Ieperen, 1992). Hoofdrol in de korte experimentele film Schermerhoorn (Mattijn Seip, 1966), die controversieel was wegens de als pedoseksueel ervaren inhoud. In 2002 benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.