Jean Stapleton

90, New York, 31 mei, doodsooraak onbekend

 

Amerikaans actrice, geboren als Jeanne Murray. Bescheiden bijrolactrice in theater (met name in stukken van Horton Foote) en televisie verwierf wereldfaam door de rol van Edith, de getergde maar snedige echtgenote van bullebak Archie Bunker (Carroll O’Connor) in de televisieserie All in the Family (1971-79), een subversief soort sitcom. Enkele filmrollen: Damn Yankees! (George Abbott en Stanley Donen, 1958), Bells Are Ringing (Vincente Minnelli, 1960), Something Wild (Jack Garfein, 1961), Up the Down Staircase (Robert Mulligan, 1967), Cold Turkey (Norman Lear, 1971), als secretaresse in Klute (Alan J. Pakula, 1971), The Buddy System (Glenn Jordan, 1984),  The Trial (David Jones, 1993), Michael (Nora Ephron, 1996), en You’ve Got Mail (Ephron, 1998). Moeder van regisseur John Putch.

Helen Hanft

79, New York, 30 mei, complicatie van een operatie

 

Amerikaans actrice. Ster van off-Broadway, onder meer in de La Mama Theatre Company. Filmdebuut tegenover Lou Jacobi in Next Stop, Greenwich Village (Paul Mazursky, 1976). Vele opmerkelijke bijrolletjes, bijvoorbeeld in Stardust Memories (Woody Allen, 1980), License to Drive (Greg Beerman, 1988) en tegenover Shirley MacLaine in Used People (Beeban Kidron, 1992). Voorts onder meer Manhattan (Allen, 1979), Willie and Phil (Mazursky, 1980), Arthur (Steve Gordon, 1981), Honky Tonk Freeway (John Schlesinger, 1981), The Purple Rose of Cairo (Allen, 1985), Nine ½ Weeks (Adrian Lyne, 1986), Moonstruck (Norman Jewison, 1987), Coming to America (John Landis, 1988), New York Stories (segment Allen, 1989), Identity Crisis (Melvin Van Peebles, 1989), Fear, Anxiety & Depression (Todd Solondz, 1989), Betsy’s Wedding (Alan Alda, 1990), The Butcher’s Wife (Terry Hughes, 1991), North (Rob Reiner, 1994), I.Q. (Fred Schepisi, 1994), The Associate (Donald Petrie, 1996), Dummy (Greg Pritikin, 2002) en de met een Oscar bekroonde Deens-Amerikaanse korte film The New Tenants/De nye lejere (Joachim Back, 2009).

Dory Kleinendorst

91?, Amsterdam?, 30? mei, natuurlijke dood

 

Nederlands sales manager en publiciteitsmedewerker van verschillende filmdistributeurs. Telg uit een bioscoopfamilie was onder meer sales manager van Lumina en Gofilex, werkte eerder ook voor RKO en Universal. Was persvoorlichter van Wim van Roosmalen bij Gofilex, deed de publiciteit voor de productie van minstens 1 Nederlandse film, het op Aruba opgenomen Sabine (met Rijk de Gooyer; René van Nie, 1982). Pleitte tot op hoge leeftijd voor een grotere inzet van bioscoopexploitanten bij het verzorgen van publiciteit voor afzonderlijke films. Een van de gesprekspartners in de pilot van http://www.bioscoopinbeeld.nl/ , een niet voortgezette poging tot Nederlandse bioscoopgeschiedenis online.

Nino Baragli

87, Rome, 29 mei, natuurlijke dood

 

Italiaans editor, eigenlijk Giovanni Baragli. Neef van editor Eraldo Da Roma, die onder meer Roma città aperta/Rome, open stad (Roberto Rossellini, 1946) en Ladri di biciclette/Fietsendieven (Vittorio de Sica, 1948) monteerde. Won zelf twee keer de David di Donatello voor beste montage: La voce della luna (Federico Fellini, 1990) en Mediterraneo (Gabriele Salvatores, 1991). Begonnen als camera-operateur en montage-assistent, debuteerde hij met een coproductie met Republic Pictures, Fugitive Lady/La strada buia (Sidney Salkow, 1950). Verantwoordelijk voor de montage van meer dan 200 films, waaronder essentieel werk van Luigi Comencini, Mauro Bolognini, Pier Paolo Pasolini, Sergio Leone en Roberto Benigni. Onder meer La tratta delle bianche/The White Slave Trade (Comencini, 1952), Accadde al commissariato/A Day at the Police Station (met Alberto Sordi; Giorgio Simonelli, 1954),

La bella di Roma (Comencini, 1955), Agguato a Tangeri (Riccardo Freda, 1957), Mariti in città (Comencini, 1957), Mogli pericolose (Comencini, 1958), Nel segno di Roma/Sign of the Gladiator (Guido Brignone, 1958), Costa Azzurra (met Sordi; Vittorio Sala, 1959), La notte brava/Bad Girls Don’t Cry (Bolognini, 1959), Le sorprese dell’amore (Comencini, 1959), L’impiegato (met Nino Manfredi; Gianni Puccini, 1960), Il bell’Antonio (met Marcello Mastroianni en Claudia Cardinale; Bolognini, 1960),

L’assedio di Siracusa (met Rossano Brazzi als Archimedes; Pietro Francisci, 1960), Saffo, venere di Lesbo (Francisci, 1960), La lunga notte del ’43 (Florestano Vancini, 1960), La giornata balorda (Bolognini, 1960), Tutti a casa (met Sordi; Comencini, 1960), La viaccia (met Cardinale en Jean-Paul Belmondo; Bolognini, 1961), Accattone (Pasolini, 1961), A cavallo della tigre (met Manfredi; Comencini, 1961), Una vita violenta (naar de roman van Pasolini; Paolo Heusch en Brunello Rondi, 1962), Il commissario (met Sordi; Comencini, 1962), Mamma Roma (Pasolini, 1962), La commare secca (geschreven door Pasolini; Bernardo Bertolucci, 1962), Mafioso (met Sordi; Alberto Lattuada, 1962), de korte film La ricotta (Pasolini, 1963), La corruzione (Bolognini, 1963), La ragazza di Bube (met Cardinale; Comencini, 1964), de documentaire Comizi d’amore (Pasolini, 1964), Il vangelo secondo Matteo (Pasolini, 1964), Il compagno Don Camillo (Comencini, 1965), La mandragola (Lattuada, 1965), Django (Sergio Corbucci, 1966),

Uccellacci e uccellini (Pasolini, 1966), de biopic El Greco (Luciano Salce, 1966), La strega in amore (Damiano Damiani, 1966), Il grande colpo dei sette uomini d’oro/Seven Golden Men Strike Again (Marco Vicario, 1966), Incompreso (Comencini, 1966), Il buono, il brutto, il cattivo/The Good, the Bad and the Ugly (Leone, 1966), Little Rita nel West (met Rita Pavone en Terence Hill; Ferdinando Baldi, 1967), I crudeli/Hellbenders (Corbucci, 1967), Le streghe (episoden van Bolognini en Pasolini, 1967), Le plus vieux métier du monde (segment Bolognini, 1967), Edipo Re (Pasolini, 1967), Ad ogni costo/Grand Slam (Giuliano Montaldo, 1967), Il giorno della civetta (Damiani, 1968), Teorema (Pasolini, 1968), Galileo (Liliana Cavani, 1968), C’era una volta il West/Once upon a Time in the West (Leone, 1968), Fräulein Doktor (Lattuada, 1968), Amore e rabbia (episode Pasolini, 1969), Porcile (Pasolini, 1969), Infanzia, vocazione e prime esperienze di Giacomo Casanova, veneziano (Comencini, 1969), Medea (Pasolini, 1969),

Ostia (Sergio Citti, 1970), Metello (Bolognini, 1970), Città violenta (Sergio Sollima, 1970),  I cannibali (Cavani, 1970), Il prete sposato/De getrouwde priester (Vicario, 1970), Sacco e Vanzetti (Montaldo, 1971), Le chat (Pierre Granier-Deferre, 1971), Il Decameron (Pasolini, 1971), Giù la testa/Duck You Sucker!/Once upon a Time,,,the Revolution (Leone, 1971), Quando le donne persero la coda/When Women Lost Their Tails (Pasquale Festa Campanile, 1972),  I racconti di Canterbury/Canterbury Tales (Pasolini, 1972), Lo scopone scientifico (met Sordi; Comencini, 1972), Storie scellerate/Bawdy Tales (Citti, 1973), Il mio nome è nessuno/My Name Is Nobody (Tonino Valerii, 1973), Delitto d’amore (Comencini, 1974),

Il fior delle mille e una notte/1001 Nights (Pasolini, 1974), Fatti di gente perbene/La grande bourgeoise (Bolognini, 1974), Per le antiche scale (Bolognini, 1975), Salò o le 120 giornate di Sodoma (Pasolini, 1975), Un genio, due compari, un pollo/The Genius (Damiani, 1975), L’eredità Ferramonti (Bolognini, 1976), Mogliamante (Vicario, 1977), Casotto (Citti, 1977), Il gatto (Comencini, 1977), Ritratto di borghesia in nero (Tonino Cervi, 1978), L’ingorgo – Una storia impossibile (Comencini, 1979), Caligola/Caligula (Tinto Brass, 1979), Voltati Eugenio (Comencini, 1980), Bianco, rosso e Verdone (Carlo Verdone, 1981), Il minestrone (Citti, 1981), de tv-serie Marco Polo (Montaldo, 1982), Copkiller (Roberto Faenza, 1983), Once upon a Time in America (Leone, 1984),

Non ci resta che piangere (Benigni en Massimo Troisi, 1984), Segreti segreti (Giuseppe Bertolucci, 1985), Ginger e Fred (Fellini, 1986), La storia (Comencini, 1986), Mosca addio (Bolognini, 1987), Intervista (Fellini, 1987), Un ragazzo di Calabria (Comencini, 1987), Miss Arizona (Pál Sándor, 1988), Il piccolo diavolo (Benigni, 1988), L’africana (Margarethe von Trotta, 1990), Turnè (Salvatores, 1990), L’avaro (met Sordi; Cervi, 1990), Johnny Stecchino (Benigni, 1991), Il lungo silenzio (Von Trotta, 1993), Jona che visse nella balena (naar Jona Oberski; Faenza, 1993), L’ours en peluche (Jacques Deray, 1994) en Il mostro (Benigni, 1994).

Eddi Arent

88, München, 28 mei, dementie

 

In het huidige Polen (vrije stad Danzig) geboren Duits acteur, eigenlijk Gebhardt Georg Arendt. Bekend gezicht in de populaire Duitse film van de jaren 60, vaak als butler, fotograaf of booswicht. Debuut met klein rolletje in Bei dir war es immer so schön (Hans Wolff, 1954), Driemaal in een Karl May-film: Der Schatz im Silbersee/De schat in het Zilvermeer (Harald Reinl, 1962), Winnetou 2. Teil (Reinl, 1964) en Winnetou und Shatterhand im Tal der Toten (Reinl, 1968).

Ook in vele Edgar Wallace-verfilmingen: Der Frosch mit der Maske (Reinl, 1959), Der rote Kreis (Jürgen Roland, 1960), Die Bande des Schreckens (Reinl, 1960), Der grüne Bogenschütze (Roland, 1960), Die toten Augen von London/De dode ogen van Londen (Alfred Vohrer, 1961), Die seltsame Gräfin (Josef von Báky, 1961), Der Fälscher von London (Reinl, 1961), Das Rätsel der roten Orchidee (Helmuth Ashley, 1962). Die Tür mit den sieben Schlößern (Vohrer, 1962), Das Gasthaus an der Themse (Vohrer, 1962), Der Fluch der gelben Schlange (Franz Josef Gottlieb, 1963), Der Zinker (Vohrer, 1963),

Der schwarze Abt (Gottlieb, 1963), Das indische Tuch (Vohrer, 1963), Zimmer 13 (Reinl, 1964), Die Gruft mit dem Rätselschloß (Gottlieb, 1964), Der Hexer (Vohrer, 1964), Das Verrätertor/The Traitor’s Gate (Freddie Francis, 1964), Neues vom Hexer (Vohrer, 1965), Der unheimliche Mönch (Reinl, 1965), Das Rätsel des silbernen Dreieck/Circus of Fear (John Llewellyn Moxey, 1965), Der Bucklige von Soho/De gebochelde van Soho (Vohrer, 1966) en Das Geheimnis der weißen Nonne/The Trygon Factor (Cyril Frankel, 1966).

Voorts onder meer in Der Arzt von Stalingrad (als Gebhardt Arendt; Géza von Radványi, 1958), Schlagerparade 1960 (Franz Marischka, 1960), Gustav Adolfs Page (Rolf Hansen, 1960), Schlagerparade 1961 (Marischka, 1961), Musik ist Trumpf (Gottlieb, 1961), So liebt und küßt man in Tirol (Marischka, 1961), Wenn die Musik spielt am Wörthersee (Hans Grimm, 1962), Die Liebesquelle (Ernst Hofbauer, 1966), Maigret und sein größter Fall (Alfred Weidenmann, 1966), Das Go-Go-Girl vom Blow Up (top-billed; Rolf Olsen, 1969), Hilfe, ich liebe Zwillinge (tegenover Roy Black; Peter Weck, 1969), als majordomus in het pikante Das gelbe Haus am Pinnasberg (top-billed; Vohrer, 1970), Hurra, unsere Eltern sind nicht da (Wolfgang Schleif, 1970), Wenn du bei mir bist (met Black; Gottlieb, 1970), Nachbarn sind zum Ärgern da (Weck, 1970), Wer zuletzt lacht, lacht am besten (met Black; Reinl, 1971), Kompanie der Knallköppe (top-billed; Olsen, 1971), Kinderarzt Dr. Fröhlich (met Black; Kurt Nachmann, 1972), Immer Ärger mit Hochwürden (Harald Vock, 1972), Grün ist die Heide (met Black; Reinl, 1972), Blau blüht der Enzian (Franz Antel, 1973), Alter Kahn und junge Liebe (met Black; Werner Jacobs, 1973),

Unsere Tante ist das Letzte (top-billed; Olsen, 1973), Opération Lady Marlène (Robert Lamoureux, 1975), Lady Dracula (Gottlieb, 1978), Eine Frau namens Harry (Frankel, 1990), My Mother’s Courage (Michael Verhoeven, 1995) en Manila (top-billed; Romuald Karmakar, 2000). Ook veel tv, onder meer de comedyserie Harald und Eddi (tegenover Harald Juhnke; 1987) in een nieuwe serie Edgar Wallace-films (2002).

Jean Bach

94, New York, 27 mei, doodsoorzaak onbekend

 

Amerikaans jazzkenner en documentairemaker, geboren als Jean Enzinger. Kreeg een Oscarnominatie voor haar lange documentaire A Great Day in Harlem (1994). Zonder enige voorafgaande filmervaring besloot ze een film te maken over een foto die haar al jarenlang fascineerde. Op 12 augustus 1958 portretteerde fotograaf Art Kane op de stoep van 17 East 126th Street 57 vooraanstaande jazzmuzikanten. Toen Bach filmopnamen van die dag zag, in bezit van bassist Milt Hinton, verwierf ze het materiaal en baseerde er een documentaire op. Ze zou nog een andere documentaire maken, The Spitball Story (1997) over trompettist Dizzy Gillespie. Gescheiden van trompettist Shorty Sherock, weduwe van televisieproducent Bob Bach.

Bill Pertwee

86, Truro (Cornwall), 27 mei, doodsoorzaak onbekend

 

Engels acteur. Vooral bekend geworden als de rivaliserende BB’er Hodges in de tv-serie Dad’s Army/Daar komen de schutters (1968-77) en de gelijknamige speelfilm (Norman Cohen, 1971). Enkele andere filmrollen: Carry On Loving (Gerald Thomas, 1970), The Magnificent Seven Deadly Sins (Graham Stark, 1971), Psychomania (Don Sharp, 1973), Love Thy Neighbour (John Robins, 1973), Carry On Girls (Thomas, 1973), Man about the House (Robins, 1974), Confessions of a Pop Performer (Cohen, 1975), What’s Up Superdoc! (Derek Ford, 1978), What’s Up Nurse! (Ford, 1978) en Run for Your Wife (Ray Cooney en John Luton, 2012).

Georges Moustaki

79, Nice, 23 mei, longemfyseem

 

In Egypte geboren Franse zanger, componist, liedjesschrijver en acteur van Grieks-Joodse afkomst, eigenlijk Giuseppe Mustacchi. Schreef vele succesnummers voor onder meer Serge Reggiani, Edith Piaf, Yves Montand en Dalida, voordat hij in 1969 zijn eerste eigen hit scoorde, Le métèque. Schreef zijn eerste soundtrack voor een korte film van en met Henri Garcin, Les chiuchachas (1961), gevolgd door films als Jusqu’au bout du monde (François Villiers, 1963), het korte 24 heures d’amant (Claude Lelouch, 1964), L’américain (Marcel Bozzuffi, 1969), het Algerijnse Les hors-la-loi/Al kharijun an al qanum (Tewfik Fares, 1969), La fiancée du pirate (Nelly Kaplan, 1969),

Solo (Jean-Pierre Mocky, 1970), Le pistonné (Claude Berri, 1970), het Israëlische Ore’ach b’onah metah/Le client de la morte saison (Moshe Mizrahi, 1970), het korte Der kleine Soldat (Uli Edel, 1971), Le trèfle à cinq feuilles (Edmond Freess, 1972), Ish Rachel/Rachel’s Man (Mizrahi, 1976), Au bout du bout du banc (Peter Kassovitz, 1979), J’ai oublié de te dire (Laurent Vinas-Raymond, 2009) en de nog uit te brengen korte film Misconception (Frédéric Chast en Thim Naccache, 2013). Zijn liedjes werden op vele soundtracks gebruikt, maar zeer nadrukkelijk en veelvuldig in Faustrecht der Freiheit (Rainer Werner Fassbinder, 1975). Moustaki bewerkte de roman van Albert Cossery en schreef de soundtrack voor Mendiants et orgueilleux (Jacques Poitrenaud, 1972), waarin hij ook de hoofdrol speelde.

Acteerde tevens in enkele tv-producties en de Japanse speelfilm Yoroppa tokkyu/Princess and the Photographer (Yutaka Ohara, 1984). Ook was hij ‘de Dichter’ in de Italiaanse roadmovie Alla rivoluzione sulla due cavalli (Maurizio Sciarra, 2001).

Henri Dutilleux

97, Parijs, 22 mei, doodsoorzaak onbekend

 

Frans componist. Conservatoriumopleiding (1933), prix de Rome 1938. Was tijdens de oorlog koormeester van de Opera van Parijs en hoofd muzikale illustraties bij de radio. Schreef symfonieën, koorwerken, balletten. Het Intermezzo uit zijn Eerste Symfonie (1951) is gebruikt in Gouden Palmwinnaar Sous le soleil de Satan (Maurice Pialat, 1987), die volgens sommige bronnen ook “originele muziek” van Dutilleux zou bevatten. Waarschijnlijk is dit niet correct. Wel schreef hij eerder soundtracks, voor bijvoorbeeld La fille du diable (Henri Decoin, 1946), Six heures à perdre (Alex Joffé en Jean Lévitte, 1947), Le café du cadran (Jean Gehret en Decoin, 1947), Le crime des justes (Gehret, 1949) en L’amour d’une femme (Jean Grémillon, 1953).

Leonoor Pauw

57, Amsterdam, 21 mei, borstkanker

 

Nederlands actrice. Studeerde af aan toneelschool in Arnhem, medeoprichter van toneelgroep De Zaak. Won een Gouden Kalf als beste actrice samen met haar tegenspeelsters Marnie Blok, Maartje Nevejan, Adelheid Roosen en Lieneke le Roux in Broos (Mijke de Jong, 1997). Naar aanleiding van haar ziekte werkte het hele team (minus Nevejan) aan een nog uit te brengen semidocumentaire vervolgfilm, Brozer, tevens het eerste project van Pauws stichting Ongeremd Delen. Speelde veelal kleine rollen in andere films: Als in een roes… (Pim de la Parra, 1986), tegenover Michiel Romeyn in De Orionnevel (Jurriën Rood, 1987), met haar man, cabaretier en acteur George van Houts, in de korte opdrachtfilm over afvalscheiding Dat houden we apart (top-billed; Jord den Hollander, 1989), de korte film Een sprong van zes kikkers (Pieter Fleury, 1993), het korte tv-drama Emma Emma (Jan Pieter Korthuis, 1994), als receptioniste in de telefilm Suzy Q (Martin Koolhoven, 1999), als hofdame Roëll in de EO-serie Juliana, prinses van Oranje (Robin Pera, 2006), als vroedvrouw in Sonny Boy (Maria Peters, 2011) en ten slotte in Razend (Dave Schram, 2011). Werkte als adviseur van werkloze acteurs voor het UWV. In tegenstelling tot wat sommige media en websites meldden geen familie van televisiejournalist Jeroen Pauw. Haar man doorbrak een taboe door een na haar dood gemaakte foto op Facebook te publiceren.

Ray Manzarek

78 (volgens sommige bronnen 74), Rosenheim, 20 mei, galgangkanker

 

Amerikaans toetsenist en filmmaker, eigenlijk Raymond Daniel Manczarek jr. Ontmoette als student van de filmschool UCLA de acht jaar jongere Jim Morrison en ze speelden samen in de studentenfilm Induction (Manzarek, 1965). Ook richtten ze  in 1965 een band op, The Doors (vernoemd naar het boek The Doors of Perception door Aldous Huxley). Manzareks solo op een orgeltje was kenmerkend voor het succes van hun eerste hit, Light My Fire. Belangrijke constante factor, naast het grillige charisma van Morrison, na wiens dood in  1971 Manzarek de samenwerking met gitarist Robby Krieger in verschillende vormen voortzette. /p>

In de speelfilm The Doors (Oliver Stone, 1991)  werd Manzarek gespeeld door Kyle MacLachlan. Manzarek regisseerde verschillende videodocumentaires over The Doors, alsmede een speelfilm gebaseerd op een nagelaten scenario van Morrison, Love Her Madly (2000). Ook Strange Days (Kathryn Bigelow, 1995) was vernoemd naar een song van The Doors, op de soundtrack uitgevoerd door Prong ft. Ray Manzarek. Zijn eerste roman The Poet in Exile (2001) speelde met de urban legend dat Morrison zijn dood in scène zou hebben gezet. De bestseller vormde de basis van een gelijknamige, nog uit te brengen film van Tim Sullivan. Manzarek speelde een klein rolletje in de wapenhandelkomedie Deal of the Century (William Friedkin, 1983). Getrouwd met mede-filmstudente Dorothy Fujikawa.die ook de hoofdrol speelde in zijn academiefilm Evergreen (1964).

Claramae Turner

92, Santa Rosa CA, 18 mei, doodsoorzaak onbekend

 

Amerikaanse contra-alt, geboren als Claramae Haas. Onder meer verbonden aan de Metropolitan Opera in New York (1946-50) en de New York City Opera (1953-69). Speelde één filmrol, in de musical Carousel (Henry King, 1956). Turner zingt in de filmversie de Rodgers & Hammersteinklassieker You’ll Never Walk Alone. Ook zou de evergreen van George Cory en Douglas Cross I Left My Heart in San Francisco (1953) oorspronkelijk voor haar geschreven zijn. Hoofdrol in de originele cast van de opera The Medium (Gian Carlo Menotti, 1946).

Steve Forrest

87, Thousand Oaks CA, 18 mei, doodsoorzaak onbekend

 

Amerikaans film- en televisieacteur, eigenlijk William Forrest Andrews. Jongere broer van filmacteur Dana Andrews. Atletisch gebouwde oorlogsveteraan speelde vooral in televisieseries, hoofdrol als politieman in S.W.A.T. (1975). Aanvankelijk onder contract bij MGM. Golden Globe voor beste nieuwe ster wegens zijn hoofdrol van Dirk De Jong, een stoere zoon van Hollandse emigranten (Sterling Hayden en Jane Wyman) in So Big (Robert Wise, 1953). Overige filmrollen in onder meer Geisha Girl (top-billed; George P. Breakston en C. Ray Stahl, 1952), The Clown (Robert Z. Leonard, 1953), Battle Circus/Helden zonder roem (Richard Brooks, 1953), Dream Wife (Sidney Sheldon, 1953), Take the High Ground! (Brooks, 1953), tegenover Ronald Reagan in Prisoner of War (Andrew Marton, 1954), de film noir Rogue Cop/Het misdaadsyndicaat (Roy Rowland, 1954), Phantom in the Rue Morgue/Moord in de Rue Morgue (Roy Del Ruth, 1954), Bedevilled (Mitchell Leisen, 1955), het Mexicaanse The Living Idol/El ídolo viviente (top-billed; René Cardona en Albert Lewin, 1957), tegenover Doris Day en Jack Lemmon in It Happened to Jane (Richard Quine, 1959), tegenover Anthony Quinn en Sophia Loren in Heller in Pink Tights (George Cukor, 1960), tegenover Elvis Presley in de western Flaming Star (Don Siegel, 1960), 5 Branded Women (Martin Ritt, 1961), tegenover Debbie Reynolds in The Second Time Around (Vincent Sherman, 1961),

The Longest Day (gedeelte Marton, 1962), tegenover Pat Boone in The Yellow Canary (Buzz Kulik, 1963), top-billed in de Disneyfilms Rascal (Norman Tokar, 1969) en The Wild Country (Robert Totten, 1970), de football-film North Dallas Forty (Ted Kotcheff, 1979), tegenover Faye Dunaway als Joan Crawford in Mommie Dearest (Frank Perry, 1981), in het Golan-Globus-spektakel Sahara (Andrew V. McLaglen, 1983), als generaal in Spies Like Us (John Landis, 1985), Amazon Women on the Moon (gelijknamige episode van Robert K. Weiss, 1987) en een cameo in de bioscoopversie van S.W.A.T. (Clark Johnson, 2003). Geducht amateurgolfer en imker.

Aleksej (Oktjabrinovitsj) Balabanov

54, Solnetsjnoje (prov. Sint Petersburg), 18 mei, beroerte

 

Russisch regisseur en scenarioschrijver. Toonaangevend buitenbeentje in de Russische postcommunistische cinema, vrijwel vanaf het begin omarmd door het International Film Festival Rotterdam (IFFR). Zijn sombere en nihilistische, maar vitale antirealisme leende zich zowel voor commercieel succes in eigen land, zoals met de gangsterfilm Brat/Brother (1997) en het in Amerika gesitueerde vervolg Brat 2/Brother 2 (2000), als meer obscuur werk, zoals het in Rotterdam met de KNF-prijs bekroonde Gruz 200/Cargo 200 (2007).

Debuteerde met een Ruiz-achtige bewerking van Samuel Becketts Happy Days, getiteld Sjastlivje dni (1991), zoals zijn meeste films ook door de regisseur geschreven. Het was tevens de eerste film in een lange reeks met acteur Viktor Soechoroekov. Daarna volgden Zamok (1994), een verfilming van Franz Kafka’s Das Schloß. en het segment Trofim van de episodefilm  Pribytije pojezda/The Arrival of a Train (tevens acteur, tegenover collega-regisseur Aleksej German; 1996). Na Brat was Balabanovs tweede film met een Nederlands bioscooproulement Pro oerodov i ljoedej/Of Freaks and Men (1998).

Voorts maake Balabanov Reka (2002), Vojna/War (over de Tsjetsjeense oorlog; 2002), Zjmoerki/Dead Man’s Bluff/Blind Man’s Bluff (2005), Mne ne bolno/It Doesn’y Hurt Me (2006), Morfij/Morphia (naar een roman van Michail Boelgakov over de Burgeroorlog van 1917; 2008)

en  Kotsjegar/A Stoker (2010). Zijn laatste, dit jaar op IFFR vertoonde film Ja tozje chotsjoe/Me Too (2012) wordt beschouwd als een hommage aan Andrej Tarkovski’s Stalker (1979). Een van de executive producers van de Frans-Italiaans-Russische coproductie Confidences à un inconnu/Ispoved neznakomtsoe (met Sandrine Bonnaire en William Hurt; Georges Bardawil, 1995). Getrouwd met kostuumontwerpster Nadezjda Vasiljeva.

Jérôme Reehuis

73, Amsterdam, 17 mei, na een lange ziekte

 

Nederlands acteur en dichter, voluit Hieronymus Gerhardus Maria Reehuis. Exuberante acteur, het meest bekend geworden door de rol van Napoleon tegenover André van Duin in de komedie De boezemvriend (Dimitri Frenkel Frank, 1982). Eindexamen toneelacademie Maastricht (1964), daarna werkzaam voor verschillende toneelgezelschappen in België en Nederland, met name Globe en Theater. Ook veel televisie. Filmdebuut als impresario in Naakt over de schutting (Frans Weisz, 1973). Vervolgens als notaris in Alicia (Wim Verstappen, 1974), in Mens erger je niet (Verstappen, 1975), het Belgische Rubens, schilder en diplomaat (Roland Verhavert, 1977), Hoge hakken, echte liefde (Frenkel Frank, 1981), tegenover Van Duin in Ik ben Joep Meloen (Guus Verstraete, 1981), als grafredenaar in De mannetjesmaker (Hans Hylkema, 1983), de jeugdfilm Thomas en Senior op het spoor van Brute Berend (Karst van der Meulen, 1985), als filmregisseur tegenover Ramses Shaffy in de flop Nitwits (Nikolai van der Heyde, 1987), in Rituelen (Herbert Curiël, 1989) en als professor Swezick in De zeemeerman (Frank Herrebout, 1996). Ook zeer actief als stemacteur in nagesynchroniseerde films, bijvoorbeeld als Cornelis Droebel in de Harry Potter-serie.

Dr. Joyce Brothers

85, Fort Lee NJ, 13 mei, longfalen

 

Amerikaans psycholoog, columnist, tv-persoonlijkheid en actrice, geboren als Joyce Diane Bauer. Gepromoveerd aan Columbia University in New York werd Brothers het gezicht van de psychologie in populaire media. Ze schreef een adviescolumn in het maandblad Good Housekeeping (1960-2013) en was de presentator van verschillende tv- en radioprogramma’s, zoals The Dr. Joyce Brothers Show en Ask Dr. Brothers. Kreeg landelijke bekendheid als eerste vrouwelijke winnaar van de tv-quiz The $64,000 Question (1955). Haar verrassende specialisme was boksen, hetgeen later zou leiden tot verdenking van doorgestoken kaart tijdens onderzoeken naar de zogeheten quizschandalen, maar die blaam wist Brothers overtuigend te pareren. Trad vaak op als zichzelf in tv-producties en speelfilms, later ook in fictieve rollen. Onder meer in Stand Up and Be Counted (Jackie Cooper, 1972), The War between Men and Women (Melville Shavelson, 1972), Embryo (Ralph Nelson, 1976), Oh, God! Book II (Gilbert Cates, 1980), The King of Comedy (Martin Scorsese, 1982), The Lonely Guy (Arthur Hiller, 1984), The Naked Gun: From the Files of Police Squad! (David Zucker, 1988), Troop Beverly Hills (Jeff Kanew, 1989), Loaded Weapon 1 (Gene Quintano, 1993), Exit to Eden (Garry Marshall, 1994), Dear God (Marshall, 1996), Spy Hard (Rick Friedberg, 1996), Van Wilder (Walt Becker, 2002) en Analyze That (Harold Ramis, 2002). Weduwe van internist Milton Brothers.

Horst Königstein

67, Hamburg, 12 mei, natuurlijke dood

 

Duits regisseur, scenarioschrijver en producent. Werkte veel voor televisie, met name de NDR. Verantwoordelijk voor zowel de Duits- als de Nederlandstalige televisieversie van Joop Admiraals solovoorstelling U bent mijn moeder/Du bist meine Mutter (1984). De Nederlandse versie verscheen ook in de bioscoop. Admiraal was minder gelukkig met het resultaat en weet dat later aan Königsteins gebrek aan affiniteit met de originele taal. Regisseerde de documentairereeks Sympathy fot the Devil (1972) en de speelfilm over de Beatles in Hamburg Hard Days, Hard Nights (1989). Schreef ook afleveringen van de series Die Manns – Ein Jajrhundertroman (Heinrich Breloer, 2001) en Speer und er (Breloer. 2005) en de film naar Thomas Manns roman Buddenbrooks (Breloer, 2008).Tevens theaterregisseur en professor aan de Kunsthochschule  für Medien in Keulen.

John R. McKee

96, Vineland NJ, 12 mei, doodsoorzaak onbekend

 

Amerikaans bijrolacteur en stuntman. Verrichtte na te zijn gedecoreerd in de Tweede Wereldoorlog als piloot van een boven Frankrijk neergeschoten vliegtuig, zijn eerste filmstunts in Twelve O’Clock High/Gevleugelde kruisvaarders (Robert Wise, 1949). Deed stunts voor onder meer The Big Country (ook sprekende rol; William Wyler, 1958), Cape Fear (J. Lee Thompson, 1962), Cheyenne Autumn (John Ford, 1964), Rio Lobo (Howard Hawks, 1970) en Ulzanas’s Raid (Robert Aldrich, 1972). Eerste sprekende rol in The House on 92d Street (Henry Hathaway, 1945), eerste credit voor Father Was a Fullback (John M. Stahl, 1949). Werkte veel voor 20th Century Fox, speelde vaak een piloot, honkballer of fotograaf. Onder meer te zien in Halls of Montezuma (Lewis Milestone, 1950), Angels in the Outfield (Clarence Brown, 1951). With a Song in My Heart (Walter Lang, 1952), The Pride of St. Louis (Harmon Jones, 1952), als fotograaf in Pat and Mike (George Cukor, 1952), Monkey Business (Hawks, 1952) en het Esther Williamsvehikel Dangerous When Wet (Charles Walters, 1953), Above and Beyond (over de Enola Gay; Melvin Frank en Norman Panama, 1952), The Kid from Left Field (Jones, 1953), The Man from the Alamo (Budd Boetticher, 1953), Big Leaguer (Aldrich, 1953), Strategic Air Command (Anthony Mann, 1955), The Wrong Man (Alfred Hitchcock, 1956), Pork Chop Hill (Milestone, 1959), Elmer Gantry (Richard Brooks, 1960), Showdown (R. G. Springsteen, 1963), A Gathering of Eagles (Delbert Mann, 1963), The Carpetbaggers (Edward Dmytryk, 1964), The Hallelujah Trail (ook stunts; John Sturges, 1965), Macho Callahan (Bernard L. Kowalski, 1970), Monte Walsh (William A. Fraker, 1970), The Bingo Long Traveling All-Stars & Motor Kings (John Badham, 1976), als admiraal Leahy in MacArthur (Joseph Sargent, 1977), The Choirboys (Aldrich, 1977), Movie Movie (Stanley Donen, 1978), 1941 (Steven Spielberg, 1979) en Tough Enough (Richard Fleischer, 1983).

Alfredo Landa

80, Madrid, 9 mei, natuurlijke dood

 

Spaans acteur, voluit Alfredo Landa Areta. Won in 1984 prijs voor beste acteur in Cannes, wegens zijn rol in Los santos inocentes (samen met tegenspeler Francisco Rabal; Mario Camus, 1984).

Speelde groot aantal rollen in komedies, veelal als seksueel verkrampte man; zijn stijl van acteren werd zelfs soms landismo genoemd. In laatste deel van zijn carrière ook gewaardeerd als serieus acteur. Won drie keer een Goya, als beste acteur in El bosque animado (tevens nominatie Europese Filmprijs; José Maria Forqué, 1987) en in La marrana (José Luis Cuerda, 1992) en voor zijn hele oeuvre in 2008. Filmdebuut in El puente de la paz (Rafael J. Salvia, 1958), eerste opvallende rol in Atraco a las tres/Overval om drie uur (Forqué, 1962). Van zijn meer dan honderd films zijn internationaal de bekendste titels El verdugo/De beul (Luis García Berlanga, 1963), I marziani hanno dodici mani/Llegaron los marcianos (Franco Castellano en Giuseppe Moccia,

1964), La ciudad no es para mí/City Life Is Not for Me (Pedro Lazaga, 1966), Las que tienen que servir (Forqué. 1967), Los subdesarrollados (Fernando Merino, 1968), Cateto a babor (top-billed; Ramón Fernández, 1970), No desearás al vecino del quinto/Thou Shall Not Covet Thy Fifth Floor Neighbour (top-billed; Fernández, 1970), Vente a Alemania, Pepe/Pepe, komm nach Deutschland (top-billed; Lazaga, 1971), El puente/The Long Weekend (top-billed; Juan Antonio Bardem, 1977),

Las verdes praderas/The Green Pastures (top-billed; José Luis Garci, 1979), Paco l’infaillible/Paco el Seguro (top-billed; Didier Haudepin, 1979), El crack (top-billed; Garci, 1981),

El crack II (top-billed; Garci, 1983), La vaquilla (top-billed; García Berlanga, 1985), Tata mía/My Dear Nanny (José Luis Borau, 1986), Sinatra (top-billed; Francesc Betriu, 1988), Marcellino (Luigi Comencini, 1991), Canción de cuna/Cradle Song (Garci, 1994), El rey del río/King of the River (Manuel Gutiérrez Aragón, 1995), Historia de un beso (top-billed; Garci, 2002), La luz prodigiosa/The End of a Mystery (top-billed; Miguel Hermoso, 2003), El oro de Moscú/Moscow Gold (Jesús Bonilla, 2003), Tiovivo c. 1950 (Garci, 2004) en Luz de domingo (top-billed; Garci, 2007).

Taylor Mead

88, Denver, 8 mei, beroerte

 

Amerikaans beeldend kunstenaar, acteur en regisseur. Performancekunstenaar was actief in de Andy Warhol Factory en speelde grote en kleine rollen in vele experimentele films, zoals Tarzan and Jane Regained….Sort of (tevens geluid en montage; Warhol, 1963), Taylor Mead’s Ass (70 minuten durende close-up van naakte billen; Warhol, 1964)

en Coffee and Cigarettes (Jim Jarmusch, 2003). ‘Speelde’ zijn eerste hoofdrol in San Francisco, in de beat poets film The Flower Thief (Ron Rice, 1960). Voorts onder meer in Hallelujah the Hills (Adolfas Mekas, 1963), Queen of Sheba Meets the Atom Man (Rice, 1963; na diens dood voltooid door Mead, 1981),

Babo 73 (Robert Downey Sr., 1964), Couch (Warhol, 1964), The Illiac Passion (Gregory Markopoulos, 1967), European Diary (Mead, 1967), The Nude Restaurant (Warhol, 1968), Lonesome Cowboys (Warhol, 1968), San Diego Surf (Warhol, 1968), Imitation of Christ (Warhol, 1969), Underground U.S.A. (Eric Mitchell, 1980), C’est vrai! (Robert Frank, 1990), Last Supper (Frank, 1992), Taylor Mead Unleashed (Sebastian Piras, 1996), Excavating Taylor Mead (waarin hij de zwerfkatten op een begraafplaats voedert; William A. Kirkley, 2005)

en The Party in Taylor Mead’s Kitchen (Jeffrey Wengrofsky, 2011). Ook te zien in de documentaires Leidenschaften (Rosa von Praunheim, 1972), Tally Brown, New York (Von Praunheim, 1979), Superstar: The Life and Times of Andy Warhol (Chuck Workman, 1990), Jonas in the Desert (over Jonas Mekas; Peter Sempel, 1994) en Superstar in a Housedress (Craig Highberger, 2003).

Cameo op een feestje in Midnight Cowboy (John Schlesinger, 1969) en in Squadra antifurto/Hit Squad (Bruno Corbucci, 1976), Messalina, Messalina!/Caligula II (Corbucci, 1977), La banda del gobbo/Brothers Till We Die (Umberto Lenzi, 1978), Union City (Marcus Reichert, 1980), Buster’s Bedroom (Rebecca Horn, 1991), Frogs for Snakes (Amos Poe, 1998) en Citizen Toxie: The Toxic Avenger IV (Lloyd Kaufman, 2000).

Bryan Forbes

86, Virginia Water (Surrey), 8 mei, na een lange ziekte

 

Engels regisseur, scenarioschrijver, producent en acteur, pseudoniem van John Theobald Clarke. Invloedrijke sleutelfiguur in de Britse filmindustrie, die onder meer korte tijd de EMI-Elstree studio leidde (1969-71). Kreeg zijn enige Oscarnominatie voor het scenario van The Angry Silence (Guy Green, 1961), waarin Richard Attenborough eigenhandig een staking breekt. Zijn bekendste eigen film was The Stepford Wives (1975), gebaseerd op een roman van Ira Levin over een voorstadje waar de mannen hun vrouwen willen vervangen door volgzame robots.

Forbes, legerkameraad van Roger Moore, was een aanhanger van de Conservatieve partij en speechschrijver van premier Edward Heath. Hij begon zijn loopbaan als acteur, met de sterfscène van een kanonnier in The Small Back Room (Michael Powell en Emeric Pressburger, 1949). Zou vaak geüniformeerde rollen spelen. Te zien in films als All over the Town (Derek N. Twist, 1949),  The Wooden Horse (Jack Lee, 1950), The World in His Arms (Raoul Walsh, 1952), Appointment in London (Philip Leacock, 1953), Sea Devils (Walsh, 1953), Wheel of Fate (Francis Searle, 1953), The Million Pound Note (Ronald Neame, 1954),

An Inspector Calls (Guy Hamilton, 1954), The Colditz Story (Hamilton, 1955), Passage Home (Roy Ward Baker, 1955), The Baby and the Battleship (Jay Lewis, 1956), Satellite in the Sky (Paul Dickson, 1956), It’s Great to Be Young! (Cyril Frankel, 1956), Quatermass 2 (Val Guest, 1957), The Key (naar Jan de Hartog; Carol Reed, 1958), Yesterday’s Enemy (Guest, 1959), The League of Gentlemen (tevens scenario; Basil Dearden, 1960)

en The Guns of Navarone (J. Lee Thompson, 1961). Latere gastrollen speelde hij onder het pseudoniem Turk Thrust als kampbewaarder in A Shot in the Dark/Inspecteur Clouseau slaat weer toe (Blake Edwards, 1964) en tegenover zijn echtgenote Nanette Newman in het Schotse Restless Natives (Michael Hoffman, 1985). Forbes’ eerste scenariobijdrage betrof aanvullende dialogen in de avonturenfilm The Black Knight (met Alan Ladd; Tay Garnett, 1954). Eerste eigen geproduceerde scenario: The Cockleshell Heroes/Operatie Kajak (José Ferrer, 1955). Naast veel van zijn eigen films schreef Forbes het woestijndrama The Black Tent (Brian Desmond Hurst, 1956), House of Secrets (Green, 1956), I Was Monty’s Double (John Guillermin, 1958), The Captain’s Table (Lee, 1959), Danger Within (Don Chaffey, 1959), Man in the Moon (Dearden, 1960), Only Two Can Play (naar Kingsley Amis; Sidney Gilliat, 1962),

Station Six-Sahara (Seth Holt, 1962), Of Human Bondage (naar William Somerset Maugham; Ken Hughes en Henry Hathaway, 1964), The Man Who Haunted Himself (Dearden, 1970), Hopscotch (Neame, 1980) en de biopic Chaplin (samen met William Boyd en William Goldman; Attenborough, 1992). Forbes schreef niet zijn eigen regiedebuut, het hoog gewaardeerde Whistle down the Wind (1961), gebaseerd op een roman van Mary Hayley Bell, de moeder van hoofdrolspeelster Hayley Mills. Daarna volgden het gootsteenrealisme van The L-Shaped Room (met de voor een Oscar genomineerde Leslie Caron; 1962), zijn eigen favoriet Seance on a Wet Afternoon (met de voor een Oscar genomineerde Kim Stanley; 1964), King Rat (naar James Clavell; 1965), The Wrong Box (1966),

The Whisperers/De fluisteraars (met de voor een Oscar genomineerde Edith Evans; 1967), Deadfall (met Michael Caine als meester-inbreker; 1968), The Madwoman of Chaillot (gespeeld door Katharine Hepburn; 1969), The Raging Moon (1971), The Slipper and the Rose: The Story of Cinderella (1976), International Velvet (1978), een segment van Sunday Lovers (1980), Better Late than Never (met David Niven, Maggie Smith en Art Carney; 1983) en The Naked Face (naar Sidney Sheldon; 1984). Forbes zou het aanbod om de eerste James Bondfilm Dr, No (Terence Young, 1962) te regisseren, van de hand hebben gewezen als “just another bang bang movie”. Schreef verschillende romans en non-fictieboeken. Gescheiden van de Ierse actrice Constance Smith.