D. A. Pennebaker

94, Sag Harbor NY, 1 augustus, natuurlijke dood

Amerikaans documentair filmmaker, voluit Donn Alan Pennebaker, roepnaam Penny. Een van de grondleggers van de moderne documentaire, door zijn samenwerking met Robert Drew, Richard Leacock en Albert Maysles in Drew Associaties: voor het eerst lieten zij in Primary (Drew, 1960) over de verkiezingscampagne van president John F. Kennedy zien hoe je met draagbare 16mm-camera’s zonder statief, maar ook zonder commentaar of interviews louter observerend de werkelijkheid kunt betrappen. Voorafgaand aan de geboorte van wat bekend zou worden als direct cinema had de in Chicago tot ingenieur opgeleide Pennebaker al enkele korte documentaires geregisseerd en gemonteerd onder invloed van improvisatie en intuïtieve keuzes in zijn geliefde jazzmuziek: Daybreak Express (1953) en Baby (1954). Zijn eerste eigen lange documentaire was Jane (over Jane Fonda; 1962), maar hij werd vooral beroemd door twee baanbrekende rockdocumentaires: Don’t Look Back (1967) over de eerste niet-akoestische tournee van Bob Dylan en de eerste grote festivaldocumentaire Monterey Pop (1968). Zijn enige Oscarnominatie kreeg Pennebaker, samen met zijn derde vrouw en sinds 1977 permanent co-regisseur Chris Hegedus, voor The War Room (1993) over de eerste presidentscampagne van Bill Clinton. In 2013 kreeg hij wel een ere-Oscar voor zijn hele oeuvre. Dat omvat een vijftigtal titels, die hij uiteraard grotendeels zelf ook draaide, monteerde en produceerde: onder meer het korte Little Richard: Keep on Rockin’ (1969), Original Cast Album: Company (1970), 1 P.M. (samen met Leacock en Jean-Luc Godard, 1971),Ziggy Stardust and the Spiders from Mars (1973), Energy War (1977),Town Bloody Hall (met Norman Mailer en Germaine Greer; 1979), Elliott Carter at Buffalo (1980), DeLorean (1981), Depeche Mode: 101 (1989),Moon over Broadway (1997), Down from the Mountain (2000), Only the Strong Survive (2002) en als co-regisseur van Hegedus Kings of Pastry (2009) en Unlocking the Cage (2016). Vaste gast met Hegedus van IDFA.