81, New York, 3 februari, alvleesklierkanker
Amerikaans acteur,
eigenlijk Biagio Anthony Gazzara.
Op de dag af 23 jaar na John Cassavetes overleed de
blauwogige ‘method actor’ Gazzara
ook tegen het einde van een editie van het International Film Festival
Rotterdam, dat ooit eer inlegde met zijn hoofdrol in de verfilming van Charles Bukowski’s Tales of Ordinary
Madness/Storie di ordinaria
follia (Marco Ferreri,
1981).
Het bekendst werd Gazzara echter door zijn
werk voor regisseur Cassavetes, te beginnen met Husbands (1970), waarin drie getrouwde mannen na
een begrafenis uit stappen gaan. Ze werden gespeeld door Gazzara,
Cassavetes en Peter Falk.
Ook was Gazzara te zien in Cassavetes’
The Killing of a Chinese Bookie (1976) en Opening
Night (1977).
Het tweetal ontmoette elkaar
tijdens het spelen van kleine rollen in If It’s Tuesday, This Must Be Belgium (Mel Stuart, 1969). Zoon van een Siciliaanse
bouwvakker groeide op in de Lower East Side van
Manhattan en nam acteerlessen bij Erwin Piscator. In
1955 speelde hij met succes op Broadway in Tennessee
Williams’ Cat on a Hot Tin Roof de
rol van Brick (Paul Newman
in de filmversie) en was daarna de ster van het stuk A Hatful of Rain over
een drugsverslaafde Koreaveteraan. Als
veelbelovende jongere speelde hij kort daarna twee opmerkelijke filmhoofdrollen,
als de manipulatieve cadet in The Strange One (Jack Garfein, 1957) en de verdachte in het krijgsraaddrama Anatomy of a Murder (Otto
Preminger, 1959).
Naar Hollywoodbegrippen was de rest
van zijn filmcarrière nogal willekeurig en geplaagd door een gebrek aan ambitie
en steeds weerkerende depressies. Hij kreeg ook nooit een Oscarnominatie, wel
twee nominaties voor Razzies: Inchon (Terence Young, 1981) en tegenover Patrick Swayze
in Road House (Rowdy
Herrington, 1989). Fijnproevers waardeerden wel zijn
voortdurende aanwezigheid in grote en kleine rollen, die vaak een film wisten
op te fleuren. Opvallend was bijvoorbeeld ook zijn werk voor regisseur Peter Bogdanovich in Saint
Jack (1979) en They All Laughed (1981). In die laatste film had hij net als in
werkelijkheid een affaire met Audrey Hepburn, die hij
ontmoette in de film naar Sidney Sheldons Bloodline (Young, 1979).
Voorts onder meer in Risate di gioia (tegenover
Anna Magnani en Totó; Mario
Monicelli, 1960), The
Young Doctors (Phil Karlson, 1961), Convicts 4 (top-billed;
Millard Kaufman, 1962), La città prigioniera/Conquered City (Joseph Anthony, 1962), A Rage to Live (Walter
Grauman, 1965), The
Bridge at Remagen (John Guillermin,
1969), Afyon oppio/The Sicilian Conection (top-billed; Ferdinando Baldi, 1972), The Neptune Factor (top-billed;
Daniel Petrie, 1973), de titelrol van Capone (Steve Carver, 1975),
High Velocity (top-billed; Remi Kramer, 1976), Voyage of the Damned (Stuart Rosenberg, 1976), La ragazza di
Trieste (top-billed; Pasquale
Festa Campanile, 1982), Uno scandalo per bene (top-billed; Festa Campanile, 1984), Figlio mio infinitamente caro (top-billed; Valentino Orsini, 1985), Il camorrista/The
Professor (top-billed; Giuseppe Tornatore, 1986), de titelrol in Don Bosco (Leandro
Castellani, 1988),
Shadow Conspiracy (George P. Cosmatos, 1997), The
Spanish Prisoner (David Mamet,
1997), Buffalo ’66 (Vincent Gallo,
1998), The Big Lebowski
(Joel en Ethan Coen, 1998), Happiness (Todd Solondz, 1998), Illuminata (John Turturro,
1998), Summer of Sam (Spike Lee,
1999), de remake van The Thomas Crown Affair (John McTiernan, 1999), Dogville (Lars von Trier, 2003), de korte film Eve (tegenover Lauren Bacall; Natalie Portman, 2008) en 13 (Géla Babluani, 2010).
Gazzara regisseerde twee afleveringen van de
serie Columbo (1974-75) en de Italiaanse speelfilm Oltre l’oceano (tevens
scenario en hoofdrol tegenover Jill Clayburgh; 1990).Tweede
van zijn drie huwelijken was met actrice Janice Rule.